Te Kete Ipurangi Navigation:

Te Kete Ipurangi
Communities
Schools

Te Kete Ipurangi user options:


Ko te āhua o te whakamahi a te iwi Māori i te pūngao puia mai rā anō

Te tunu kai ki Whakarewarewa

Nā Glenn Jeffrey tēnei whakaahua i tango.
Mana pupuri © New Zealand Herald

I mua i te taenga mai o te iwi Pākehā ki Aotearoa, ko ngā wāhi pūngao puia, he wāhi ariki, ā, he rawa tuku iho, he taonga ki te iwi Māori. I ia iwi Māori te mana me te rangatiratanga o ō rātou whenua i taua wā. I te mea ko ngā Māori o aua wā ngā kaitiaki motuhake o ō rātou whenua, i a rātou anō hoki te tikanga mō te whakahaere me te whanaketanga o ō rātou pūngao puia tipua.

Ko ngā rawa nei i pupuritia ā-iwi mō te painga o ngā iwi maha me ngā hapū o aua takiwā. I whai wāhi te katoa o ia hapū, o ia iwi rānei ki ngā whakataunga mō aua taonga. Ko ētahi takitahi i whakawhiwhia ki ētahi motika nui whakaharahara, ki te tiaki i ētahi o ngā whenua pūngao puia nei, o ngā wāhi wai tipua nei, mai i te rangatira o ētahi o ngā iwi nei, me te whakamana mai anō a te hapū me ngā whānau i tēnei tuku ihotanga. Heoi anō, mēnā i kitea kāore i te tiakina paingia e te takitahi nei aua wāhi, ka rāhuitia kia whai wā ai ngā rawa o taua wāhi ki te tipu anō, kia kore ai e ngaro.

Ko te nuinga o ngā whakamahinga o ngā rawa pūngao nei i rongonui, i roto i ngā iwi o Te Arawa me Ngāti Tūwharetoa. Ko ētahi take i rongonuitia ai ngā wāhi pūngao puia nei, ko te tunu kai i ngā wai ngāwhā, tae noa atu ki te kaukau noa i roto i ngā waiariki. Ko ētahi atu wāhi pūngao puia i rongonuitia mō tōna whakahirahira, take wairua nei, ā, i tapaina he wāhi tapu, me te noho hei wāhi tapu mō ngā kōiwi tūpāpaku. Ko tētahi atu mea anō i ahu mai i ētahi o ngā pūngao puia nei, ko te kōkōwai, i whakamahia ai hei tae whero, hei whakanikoniko i te kiri tangata, ā, i whakamahia hoki te kōkōwai hei peita whare. Ko ētahi o ngā pūngao puia nei i whakamahia mō te whakakano i ngā whāriki, i ngā piupiu, i ngā taonga harakeke ki te tae pango.

Hei mahi

Rangahaua ētahi atu whakamahinga pūngao puia o neherā, o tēnei wā anō hoki.

Hoki ake ki runga ^