He taonga ngā waikano
Te Whāinga
Kia mātau ai te ākonga he mea hanga ngā waikano tuatahi i ngā matū māori, ā, ko te tikanga i tino uaratia.
Stephen Williams.
Whakamahia ai ngā waikano e ngā ahurea maha. I te kitenga tuatahitanga he mea hanga i ngā matū māori. I hangaia aua waikano i ngā mauwha, i ngā rākau, me ngā hawahawa. He karera te tae o ngā hawahawa e tipu ana i ngā ara hīkoi. Ko ētahi hawahawa e kitea ana i ngā kōhatu he karaka te tae. Ka whakaputa ngā hawahawa i ngā matū kānapanapa te tae ka parepare i te tīkākā, i te hunga pepeke, me te mātaitai. I ngā tāniko whaikano o ngā kahu e whatua ana mā ō tātou rangatira, hangaia ai ngā waikano mā ngā rangatira o ētahi atu ahurea. Anei ētahi o aua waikano:
- Te 'madder' whero: I a Tutankhamen o Ihipa o neherā he kākahu i whākanotia nā te whakamahi i tētahi waikano whero, he mea hanga i ngā paiaka o tētahi tipu i kīia ko te 'madder'. Nō te whānau waikano ōrite te 'madder' whero i tō te waikano raurēkau.
- Te waiporoporo Tyria: I neherā ka whakamahi ngā kīngi, ngā ariki, me ngā kaiārahi hāhi i Uropi i ngā waikano waiporoporo, he mea hanga i ngā ngata moana. I pau te 8,500 o aua ngata tētahi karamu o te waikano te whakanao. He puiaki atu taua waikano i te kōura!
- Te 'cochineal' whero: I kitea tēnei waikano whero kānapanapa e ngā iwi Mayan me Aztec o Mēhiko. Ka tangohia te 'cochineal' e ngā pepeke e noho ana i te tātā tiotio pea koikoi. Ka tangohia te kirokaramu kotahi o te waikano 'cochineal' i te 200,000 pepeke pea. I whakanaotia e te iwi taketake, me te noho wawe tonu hei taonga hokotai i tuarua te hira i muri i te hiriwa. Ka whakanaotia taua waikano i ēnei rā i ētahi atu whenua, ka whakamahi hei whākano kai. Tēnā tonu pea kua kainga e koe!