Te Kete Ipurangi Navigation:

Te Kete Ipurangi
Communities
Schools

Te Kete Ipurangi user options:


Tirohia mā te reo: Māori Ingarihi

Harakeke 4

Te ngohe: Kapea aku tipu! – Ngā taumata 3 me 4

Ngā Whāinga Paetae: Te Weu me te Aka

3.2 me te 4.2 Ka whakahāngai i ngā āhuatanga ōkiko, kawekawe hoki o ētahi tūmomo matū ki te whakamahinga hangarau, ki te tukanga māori rānei. Te Marautanga o Aotearoa (wh. 100 me 101) Ō Kawekawe, Te Whakamahi Pūmatū.

Te putanga ako

Ka taea e au:

  • te tapa i tētahi tipu e whakamahia ana hei ārai pepeke
  • te hanga i tētahi wairewa ārai pepeke
  • te haumanu i ngā rau ki te wai māori kia rite pū ki te āhua e haumanu rau ai ki te ārai pepeke
  • te ine i te nui o te pepeke ki tētahi tipu i mua, i muri rānei i te haumanu ki te ārai pepeke me te wai māori
  • te tiritiri i aku otinga me taku whakatau mutunga ki ētahi atu.
Ngā paearu angitu Aromatawai whaiaro Aromatawai ā-hoa  Aromatawai ā-kaiako
Tino pai He pai Āhua pai Tino pai He pai Āhua pai Tino pai He pai Āhua pai
Ka taea e au te tapa i tētahi tipu e whakamahia ana hei ārai pepeke.                  
Ka taea e au te hanga i tētahi wairewa ārai pepeke.                  
Ka taea e au te haumanu i ngā rau ki te wai māori kia rite pū ki te āhua e haumanu rau ai ki te ārai pepeke.                  
Ka taea e au te ine i te nui o te pepeke ki tētahi tipu i mua, i muri rānei i te haumanu ki te ārai pepeke me te wai māori.                  
Ka taea e au te tiritiri i aku otinga me taku whakatau mutunga ki ētahi atu.                  

Kimi mōhiohio i tō whānau, i ō kaumatua, i te Ipurangi anō hoki mō ngā āhua e whakamahia ana o ngā tipu e ētahi iwi Māori mai rā anō hei ārai pepeke. Kōwhiria tētahi o ēnei tipu hei whakamātau i tōna pai hei ārai pepeke. Me whakatau koe ko tēhea wāhanga o te tipu ka whakamahia. Ka mutu, me whiriwhiri me pēhea tō whakaranu i taua wāhanga o te tipu ki te wai. Tēnā pea ka whai wāhi ki tēnei te kuoro me te tāpiri i te wai wera hei hanga i tētahi 'tī'. Me whakamahi pea i tētahi pātara rehua hei uhi i te tipu ki tō wairewa. Nā, rapua tētahi tipu i tō māra e rarua ai e te ngau a te pepeke, ka hoahoa i tētahi whakamātauranga kia whakamātau mēnā ka rāhuitia ngā pepeke e te iheunga tipu.

Me whakarite kia tōkeke taua whakamātau. Ka taka mai te whakamātau tōkeke ina huri koe i te mea kotahi anake, pēnei i tō rehu tipu, me te whakarite kia noho ōrite ērā atu āhuatanga katoa. E tōkeke ai te whakamātau, me whai whakaaro ki ngā mea e whai ake nei:

  • Me whai i ngā āhuatanga katoa mō ō whakamātauranga, hei tauira, i te wā ōrite o te rā, i te pāmahana me te huarere ōrite.
  • Me rehua tētahi rau ki tō ārai pepeke me tētahi atu ki te wai māori. Ka pēhea tō ine i te rerekētanga?
  • Ka hia ō tukurua i tō whakamātauranga kia tōkeke ai?
  • Me pēhea tō whakaatu i ō otinga, he aha hoki ngā whakatau mutunga ka hanga koe?
  • Ka pēhea tō tiritiri i ō otinga me tō whakatau mutunga ki ētahi atu?
  • Ka pēhea e pai ake ai ina mahia anō ā muri atu?

Mā ngā kaiako

Ko ētahi tipu ka whakamahia pea ko te kawakawa, te ngaio, te horopito, te mānuka, me te kānuka. Hei āwhina ki te tautuhi i aua rākau ka whakamahi pea ngā ākonga i te ngohe 'Whakaingoatia tērā rākau'.

Hoki ake ki runga ^