Ngā tahā
Ko ētahi kai i tino kaingākautia i tohua ki rō tahā, ā, i te nuinga o te wā, ko ngā kai i tohua i rō tahā ko ērā kāore e kitea ana i ētahi wā o te tau, ā, ko ērā hoki i te hiahiatia mō ētahi hui nui, hei takoha atu rānei ki ētahi atu. He hinu kē te tino puna pūngao o te Māori i neherā, ehara kē i te warowaihā.
Ko ngā kai i tohua pēneitia i karangatia he huahua. Ko te huahua manu, ko te manu kua tohua pēneitia, ā, i pērātia anō ngā kiore māori, he huahua kiore te otinga mai. Ko ngā kekeno me ngā tohorā i tohua pēneitia anō, engari, i te nuinga o ngā wā, ka kitea ēnei e tohua ana ki rō pōhā i hangaia mai i te rimurapa.
Ko te tahā, he uri nō te kamokamo. Ko ngā tātaritanga DNA kua whakaatu mai i ahu mai i Amerika ki te Tonga, pēnei tonu i te kūmara. Tipu ai te hue mā te aka e tipu ana i runga i te oneone, engari ka taea te ārahi kia piki kē i tētahi momo anga. Ko ētahi hue i whakamahia hei kumete; ko ētahi hei pupuri wai; ko ētahi atu hei pupuri hinu mō ngā rama, hinu mō te tunu kai rānei; ko ētahi anō hei taonga whakatangitangi; ā, ko ētahi atu anō hei tohu kai. He tikanga anō i whāia mō te whakatipu hue kia rite te hanga mō te hiahia o te iwi.
Ko te kimi manu kia tohua mō te hōtoke i te heke ake, he arumanga i ū ki ōna anō tikanga, i whai wāhi ai ngā hapū maha, ā, i ētahi wā, ka uru mai te katoa o ngā hapū. Ka ahu atu ngā kaihopu manu ki ngā wāhi noho tōpū ai te manu, me te tūmanako ka whiwhi i te kai pukahu. Pērā anō te tohu i tēnei mea o te manu, i riro ai mā ngā tohunga e mahi. Ka hopua ngā manu, ka tohua. Ko te mahi o te tohu manu i tata atu ki te wāhi i noho tōpū ai te manu.
I te tōnga o te rā, ka tāpuketia ngā manu, ka whakairia rānei, kia tīmata rawa te mahi tohu o ngā manu nei. I pēneitia ai kia kore ai ngā kakaratanga tunu kiko manu e rongohia e ngā manu kāore anō kia mau, kei rere kē ki ētahi atu wāhi noho ai. Kia mutu rawa te hopu i ngā manu, ka mauria atu ki te wāhi tohu kai.
Ko ngā manu ka kainga wawetia, i hūtia ngā huruhuru, i tunua, engari kāre i akuakuhia; ko ērā i te tohua, ka hutihutia ngā huruhuru, ā, ka akuakuhia ngā kiri hei tahitahi atu i ngārara me ērā atu moroiti.
Ko te hopu i ngā kiore māori, he mahi a-rōpū anō, i te mea he kararehe heke te kiore māori o mua, he rerekē nei i ngā kiore o ēnei rā.
Ko ngā huruhuru kiore i hunuhunutia, kia tae rawatia ngā huruhuru te tahitahi atu.
Hei reira, ka tangohia ngā kōiwi me ngā kiri o te manu, o te kiore. Ko te ngutu o raro o te manu i āta tiakina, kāore i tangohia. Ka whakawhatangia ngā manu me ngā kiore, ka tunua ki runga ake i te ngārehu. Ka āta mātakina, ka āta hurihuria, ā, ka hopua te hinu rere, te hinu turuturu mai i te kiko, ki rō kumete. Ka maoa ana te kiko, ka whakaurua ki rō hue ā, ka tāhoroa atu te hinu wera. Me he manu te kai ko te ngutu o raro i waiho ki waho o te hinu, kia mōhiotia ai te momo manu. Ka rokirokia ngā tahā ki tētahi wāhi teitei, ki tētahi wāhi maroke anō hoki – i te nuinga o te wā ki rō pātaka, hei tohu i te whai rawa o te hapū. Ka āhei te hara atu, te hokohoko rānei ki ngā manuhiri. Ka āhei hoki te whakawhitiwhiti me tētahi atu iwi kia wātea mai ai tētahi tohunga whakairo rongonui o taua iwi, i tētahi tohunga tā moko rānei.
Hei mahi
Kimihia he rārangi mahi pate. He aha ngā ōritetanga o tēnei tūāhua moī me ngā tūāhua moī me ngā tūāhua moī kai kōrerohia i runga ake nei.